Hoe goede visuele vaardigheden het verschil maken bij leren en lezen

De zomer is nu al even voorbij, wat betekent dat het nieuwe schooljaar alweer een tijdje bezig is. Tijd om opnieuw even stil te staan bij het belang van goede visuele vaardigheden bij het lezen en leren. Als je weet dat ongeveer 80% van wat een kind leert op school langs visuele weg binnenkomt, wordt het al snel duidelijk dat een visueel probleem een groot effect op de kwaliteit van het leren heeft.

Goed zien omvat immers veel meer dan een scherp zicht in de verte. Nochtans wordt in de meeste oogonderzoeken bij kinderen de focus gelegd op een scherp zicht in de verte, maar dat vertelt natuurlijk niet veel over hoe het lezen en studeren verloopt. In de optologie worden ook de andere visuele vaardigheden onderzocht, zoals de samenwerking tussen beide ogen, de accuraatheid van de oogbewegingen en de perceptuele vaardigheden.

De rol van oogsamenwerking bij lezen

Een goede oogsamenwerking houdt in dat beide ogen correct aflijnen. Bij lezen is het belangrijk dat de ogen voldoende kunnen convergeren (naar de neus toe bewegen) om de focus te behouden. Als dit niet het geval is, kan het kind last hebben van dubbelzien, ‘dansende’ letters of jeukende ogen.

Focus zonder vermoeidheid

De scherpstellingsvaardigheden zijn belangrijk om op een comfortabele manier te kunnen functioneren in de klas. Als we dichtbij willen scherpstellen, moet de kristallens in ons oog boller worden. Als deze inspanning onvoldoende lukt, vraagt het veel energie om de leestekst scherp te blijven zien, wat kan leiden tot vermoeide ogen of een wazig zicht.

Bij het overschrijven van het bord moet de kristallens in het oog afwisselend boller en minder bol worden. Als de uithouding om dit te doen ontoereikend is, wordt overschrijven van het bord een hele uitdaging.

Ook de kwaliteit van de oogbewegingen speelt een grote rol

Tijdens het lezen voeren de ogen kleine sprongetjes uit van letter naar letter, van woord naar woord en van het einde van de regel naar het begin van de volgende regel. Als deze sprongetjes niet accuraat verlopen, verliest het kind vaak z’n plaats tijdens het lezen, of laat het regels over. Kinderen met minder accurate oogbewegingen volgen tijdens het lezen vaak mee met hun vinger om hun plaats niet te verliezen.

Verminderde perceptuele vaardigheden

We mogen ook het belang van de perceptuele vaardigheden bij het leren niet onderschatten. Heel wat letters lijken goed op elkaar en moeten, ondanks de gelijkenissen, van elkaar onderscheiden kunnen worden. Denk maar aan de b, d, p en q. Hoe vaak worden deze letters niet door elkaar gehaald? Daarnaast is het ook ‘druk’ op een blad, waardoor je over de vaardigheid moet beschikken om je aandacht te richten op wat er op dat moment toe doet.

Ook problemen bij begrijpend lezen kunnen vaak toegeschreven worden aan verminderde perceptuele vaardigheden.

Moeilijkheden in de visuomotoriek worden vaak gekenmerkt door een slordig handschrift, of moeite met balsporten.

Kortom, observeer je één of meerdere van onderstaande zaken bij je schoolgaand kind? Dan is een optologisch onderzoek zeker aan te raden.

Een standaard optologisch onderzoek omvat niet alleen een onderzoek van het zicht en de brilsterkte, maar evalueert ook de oogsamenwerking en scherpstelling. Een standaard optologisch onderzoek kan uitgebreid worden met een ontwikkelingsonderzoek waarbij onder andere de perceptuele vaardigheden en visuomotoriek geëvalueerd worden.